Friday, June 28, 2013

ზიზღად ქცეული ფობიები
                                                                         

                  ფობია-რაიმე სიტუაციის,ობიექტის,
                საქმიანობის,ადამიანის ან ცხოველის
მიმართ ძლიერ,პანიკურ,ზიზღამდე
მისულ შიშს ნიშნავს.




საქართველო არის ქვეყანა,სადაც ტოლერანტობა ქართველების ერთ-ერთი ყველაზე საყვარელი და საამაყოდ მოსაყოლი ამბავია,მაგრამ ამ ამბავს რეალური სარჩული მაშინ ეცლება და მითოლოგიზირებული მოვლენა ხდება,როდესაც საქმე განსხვავებული რელიგიური,სექსუალური თუ ეთნიკური უმცირესობის წარმომადგენელთა უფლებების რეალურად აღიარებაზე და თანასწორობაზე მიდგება საქმე.

გაუგებარია ქრისტიანული კულტურის ქვეყანაში,სადაც თითოეულ პიროვნებას აქვს პრეტენზია იყოს "ჭეშმარიტი მართლმადიდებელი",სიყვარულის და სიკეთის ნაცვლად,სიძულვილი და ზიზღი იფრქვეოდეს.ქართველებს შეიძლება ბევრი ღირსება ჰქონდათ და რამდენიმე კიდეც შემორჩათ,მაგრამ 1991 წელს ქვეყნის სახელმწიფოებრიობის აღდგენის შემდეგ,ჩვენი ერის მთავარი მონაპოვარი ფარისევლობა და ჩვენგან,უმრავლესობისგან განსხვავებული პიროვნებების მიუღებლობა და მათდამი ზიზღამდე მისული ფობიებია.

ქართულ სუფრაზე ყველას ძალიან უყვარს ერთმანეთი,თითოეული სუფრის წევრი კაცთმოყვარე და პატრიოტია,ღვინის გრადუსის მატებასთან ერთად,შეზარხოშებული ქართველისთვის ებრაელიც,სომეხიც და აზერბაიჯანელიც მისი სულის განუყოფელი ნაწილია...მაგრამ სიტყვა მაშინ სცილდება საქმეს,როდესაც სომეხი,აზერბაიჯანელი,ებრაელი,კათოლიკე,იუდეველი,ბაბტისტი,გეი თუ ლესბოსელი საკუთარ იდენტობას ღიად აფიქსირებს და საკუთარი უფლებებისთვის და თანასწორობისთვის იწყებს ბრძოლას.თანასწორობას უმრავლესობასთან,რომელიც საქართველოს კონსტიტუციით გარანტირებული აქვს ყველას,მაგრამ რეალურ ცხოვრებაში უმცირესობებსითვის თანასწორობა ისეთივე ილუზია და მითია,როგორიც ჩვენი ტოლერანტულობა.

ერის ფობიები რელიგიური,ეთნიკური და სექსუალური უმცირეოსბების მიმართ,ამ ბოლო დროს ძალიან თვალშისაცემი გახდა.უამრავი შემთხვევა დაფიქსირდა მართლმადიდებლობის და პატრიოტიზმის სახელით უმცირესობებზე ღია აგრესიის გამოხატვის.მოძალადეების აზრით რელიგიურ უმცირესობებს უფელბა აქვსთ თავიანთ სალოცავებში ჩუმად ილოცონ,ეთნიკურს-ჩურჩულის უფლებას რთავენ,სექსუალურს-უჩინრად,საკუთარ საძინებლებში აქვსთ უფლება,საკუთარი იდენტობა არ დამალონ,მაგრამ არამც დ არამც არ აქვსთ უფლება საჯაროობის და უმრავლესობისნაირი უფლებების ქონის.

სექსუალური უმცირესობები გაეროს ჯანდაცვის ორგანიზაციამ ავადმყოფობების სიიდან მეოცე საუკუნის სამოცდაათიანი წლებიდან ამოიღო და მას შემდეგ ცივილიზებული ქყვეყნები,უპირველესად აშშ და დასავლეთ ევროპის სახელმწიფოები ცდილობენ ყველაფერი გააკეთონ  ლგბტ იდენტობის მქონე თანამოქალაქეების უმტკივნეულო ინტეგრაციისთვის საკუთარ საზოგაოდოებებში.

საქართველოში ყველაფერი სხვაგვარად არის.ლგბტ იდენტობის დემონიზების საქმეში ქართულ ეკლესიას და სასულიერო პირებს ლომის წვლილი მიუძღვის.ქვეყანაში მოსახლეობის უდიდესი უმრავლესობა მართლმადიდებელია და სასულიერო პირების მიმართ უდიდეს ნდობა არსებობს,მათი აზრი ხშირ შემთხვევაში მრევლის უმრავლესობისთვის კანონზე უფრო მნიშვნეოვანია.სასულიერო პირების აზრით სექსუალური უმცირესობების წარმომაგდენლები ავადმყოფები არიან და ერი ვალდებულია მათ უმკურნალოს,რათა დაეხმარონ გამოსწორებაში და სწორ გზაზე დააყენონ ისინი.

ილია მეორე:“ეკლესია ასეთი მიდრეკილებესის მქონე ადამიანებს განიხილავს მეტად მძიმე ცოდვაში მყოფ პიროვნებებად, რომელთაც დახმარება და გამოსწორებისათვის სულიერი თანადგომა სჭირდებათ და არა წახალისება და მით უმეტეს მათი მდოგმარების მოსახლეობისათვის თავსმოხვევა.ყველა რელიგია და მეცნიერული მიმართულებები (ფსიქოლოგია, მედიცინა) ჰომოსექსუალიზმს ანომალიად და დაავადებად მიიჩნევს.

არანაკლებ სავალალო მდგომარეობაა ეთნიკურ უმცირეოსბებთან მიმართებაში და განსაკუთრებით,ქართველები გამოირჩევიან არმენოფობიით.საქართველოში არემენოფობიური ქმედებები და განცხადებები დიდი ხანია მოდაში შემოვიდა.

რობერტ სტურუა საქართველოს პრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილზე : "სომეხია და რა ჰქნას ქვეყანა არ უყვარს".ამავე თემაზე,ამჯერად პრეზიდენტის ვითომდა სასიკეთოდ გააკეთა განცხადება ოთარ კობერიძემ:"პრეზიდენტს ძალიან დიდი მოთმინების უნარი აქვს,რადგან მას სომხობას აბრალებენ და ითმენს,მე კი ამას არ მოვითმენდი",კიდევ უფრო აღმაშფოთებელი იყო 2004-2008 წლის მეექვსე მოწვევის პარლამენტარის,უმრავლესობის(ნაციონალური მოძრაობის) წევსრი ბესარიონ ჯუღელის გაცხადება სომხებთან დაკავშირებით,როდესაც მან განაცხადა:"მიკირტუმეები ცენტრალური უბნებიდან უნდა გავასახლოთ და ჩვენ შევსახლდეთ"-ო.

მძიმეა მდგომარეობა რელიგიურ უმცირესობებთან მიმართებითაც.ლესელიძის ქუჩის მრავალფეროვნება,სადაც ქართული,სომხური და ებრაული ეკლესიები თითქოს სამაისავით აერთიანებენ და აძლიერებენ ქართულ გენს,ყოველთვის მეგონა,რომ თითოეული ქართველის შინაგანი მდგომარეობა იყო,მაგრამ ეს შეხედულებები საპნის ბუშტებივით გასკდა და გამეფანტა,როდესაც არსებულ რეალობას პირისპირ შევეჯახე.დიდი ხანი არ მინდოდა დამეჯერებინა,რომ ჩვენი ტოლერანტულობის შესახებ ამბავს,რომელსაც სკოლიდანვე მინერგავდნენ გონებაში,ერთი დიდი ტყუილი იყო და მეტი არაფერი,რომელსაც რეალობასთან არანაირი კავშირი არ ჰქონდა.

რელიგიური უმცირეოსბების მიმართ მიუღებლობის და სიძულვილის ნათელი გამოვლინება იყო საპატრიარქოს ანტიჰუმანური პოზიცია.როდესაც სხვა კომფესიებისადმი იურიდიული სატატუსის მინიჭებას განიხილავდნენ პარლამენტში,რომელიც საპატრიარქოს უდიდესი წინააღმდეგბის მიუხედავად დამტკიცებულ იქნა საკანონმდებლო ორგანოს მიერ,პატრიარქმა ეს მოვლენა ლამის ანტისახელმწიფოებრივ ნაბიჯად შერაცხა. საბედნიეროდ საქართველოში მოქმედმა კონფესიებმა მიიღეს უფლება იურიდიული სტატუსი მიეღოთ,რაც მათი თანასწორობისთვის ბრძოლაში,ერთი არც თუ ისე დიდი,მაგრამ წინ გადაგმული ნაბიჯი იყო.

ბოლო რამდენიმე თვეა მუსლიმების მიმართ გახშირდა ძალადობის ფაქტები,მათ ე.წ პატრიოტი,მართლმადიდებელი,ქართველები არ აძლევენ ლოცვის უფლებას,რაც პირდაპირ კონსტიტუციის უხეში დარღვევაა,რადგან მათ აღმსარებლობის თავისუფლება ჩვენივე კონსტიტუციით აქვთ გარანტირებული,დიდი ხანია კონსტიტუცია ქვეყნის მთავარი კანონი კი არ არის,არამედ ფურცლების ჩვეულებრივი გროვაა,რომელზე მაღლაც თურმე სახარება,პატრიარქი და ქართული სამოციქულო ეკლესია დგას.თეთრიწყაროში და კიდევ რამდენიმე ადგილას განვითარებული მოვლენები,სადაც მუსლიმი ჩვენი თანამოქალაქეები განიცდიან დისკრიმინაციას ადგილობრივი მოსახლეობის მხრიდან არის ძალიან შემაშფოთებელი.დამნაშავეების სათანადოდ ან საერთოდ არ დასჯა,დაუსჯელობის სინდრომს ნერგავს და მოსხალეობას კიდევ უფრო დიდი აგრესიისკენ უბიძგებს.

ერი რომელის ფსიქიკაზე ათეული წლების განმავლობასი მარქსისტული დიქტატი მძვინვარებდა და არ აძლევდა რაციონალურად  განვითარების  უფლებას,თითქოსდა დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ უნდა გაეთავისებინა ადამიანის უფლებები და თავისუფლების მნიშვნელობა,მაგრამ მარქსისტული დიკტატისგან განთავისუფლებული ერის გონებას,კაკებეშნიკების მიერ გამოწრთობილი და ნამხედრიონალი სასულიერო პირები დაეპატრონენ.იმის ნაცვლად,რომ კოლექტიური საზოგადეობიდან ინდივიდების საზოგადოებად ვქცეულიყავით,საპირისპირო შედეგი მივიღეთ და     გაუნათლებელ,ბნელ,შეუწყნარებელ,ფუნდამენტალისტ და აგრესიულ ბრბოდ გადავიქეცით,რმელთათვისაც მთავარი მოჩვენებითი მორწმუნეობა და ფსევდო პატრიოტიზმია.

არავის გადასაწყვეტი არ არის ვინ გახდება კათოლიკე და ვინ იუდეველი,ვინ ბაბტისტი და ვინ მართლმადიდებელი.სრულიად მიუღებელია ოცდამეერთე საუკუნეში ადამიანი იდევნებოდეს მისი იდენტურობისა და ეთნიკურობის გამო.

ეკლესიის გავლენა ბოლო ათწლეულების მანძილზე ძალიან გაიზარდა.პატრიარქის ეპისტოლეები საზოგადოებისთვის კანონზე უზენაესი გახდა,რაც შემაშფოთებელი ტენდენციაა სეკულარული სახელმწიფოსთვის.ჩვენ ქვეყანაში კანონის უზენაესობაზე მაღლა გარკვეული ინსტიტუციები და პიროვნებები დგანან.ეკლესიის  საკუთარი მერკანტილური  მიზნების განსახორციელებლად ქართული  საზოგადოების დიდი ნაწილით მანიპულირება არ ერიდება,რაც პირდაპირ ანტიკონსტიტუციური ქმედებაა.ადამიანების გონებაზე საპატრიარქოს დიკტატის გამო,საზოგადოება ვეღარ ახერხებს რაციონალურ განვითარებას და ეკლესიის მიერ თავსმოხვეული დოგმებიდან თავის დაღწევას.

17 მაის ქვეყანა თეოკრატიზაციის საფრთხის წინაშე აღმოჩნდა,იმ დღეს სახელმწიფო ხელში აიღო სახე დაკარგულმა აქციის ორგანიზატორმა ასობით საულიერო პირმა(რომლებიც კრიმინალებს უფრო ჰგავდნენ ვიდრე ღვთის მსახურებს) და ათასობით ეგზალტირებულმა ქართულმა,რომლეთა თვალებშიც იგრძნობოდა სიძულვილი და მსხვერპლის განადგურების მანიაკალური სურვილი. შემზარა ამდენი გავეშებული ქართველის ნახვამ,რომლთათვისაც არანაირი კანონი და სამართალდამცავთა პატივისცემა არ არსებობდა.იმ დღეს თბილისის ქუჩებში სიძულვილის ზეიმი იყო.

გაოგნებული შევყურებდი მართლმადიდებელ სასულიერო პირებს თუ როგორ იმუქრებოდნენ და იგინებოდნენ, როგორ იქნევდნენ სკამს თუ მუშტებს და როგორ აშინებდნენ ჟურნალისტებს.შემზარა მათ გულებში გამეფებულმა სიძულვილმა. იმ ადამიანების გულებში, რომელთა მთავარი მოვალეობა უფილისმიერი სიყვარულის,ჰუმანიზმის და მიტევების ქადაგებაა,ქართველი ერისთვის,რომელთა გონებაში სიძულვილმა,ზიზღმა და სიბნელემ დიდი ხანია დაისადგურა.

სიბნელის ერთადერთი წამალი განათლებაა.17-მა მაისმა კარგად დაგვანახა, თუ რა საშინელი და ანტიჰუმანური განათლების სისტემა გვაქვს. ამავე დროს კარგად დავინახეთ ჩვენ საზოგადოებაში სოციალური სამართლიანობის ხარისხიც. სანამ ადამიანებს არ მიეცემათ სრულფასოვანი განათლების მიღების საშუალება, მანამ შეუძლებელი იქნება ეთნიკური,რელიგიური და სექსუალური უმცირეოსბების წინააღმდეგ არსებული ზიზღამდე მისული ფობიები დავძლიოთ საზოგადოებაში. .ჩვენი ერთ-ერთი მთავარი ამოცანაა, როგორმე გავცდეთ საკუთარ შოვინისტურ, სექსისტურ ან ჰომოფობიურ აზროვნებას.

უსამართლობა მაღიზიანებს ყველგან სადაც ის მხვდება.ამაზრზენია,უყურო იმ ფაქტს უფლის სახელით,როგორ ცდილბენ ადამიანში პიროვნების განადგურებას.ჩემი ღმერთი არ არის კაცთმოძულე,ჩემი ღმერთი ყველაზე დიდი ჰუმანისტია.,ხოლო ქრისტიანობა არსად,არცერთ მის მოსახვევში,თუ გზაჯვარედინზე არ ქადაგევს ძალადობას.

P.S.ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაციის მე-12 მუხლში წერია,რომ :"არავინ უნდა განიცადოს მისი პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის,ოჯახური ცხოვრების,საცხოვრებლისა და კორესპონდენციის,ასევე მისი პატივისა და ღირსების,თვითნებური ხელყოფა.ყველა ადამიანს უფლება აქვს დაცული იყოს კანონის მიერ ასეთი ჩარევისა და ხელყოფისგან."

საქართველოს კონსტიტუციის მე-14 მუხლში კი წერია,რომ:"ყველა ადამიანი დაბადებით თავისუფალია და კანონის წინაშე თანასწორია განურჩევლად რასისა, კანის ფერისა, ენისა, სქესისა, რელიგიისა, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებებისა, ეროვნული, ეთნიკური და სოციალური კუთვნილებისა, წარმოშობისა, ქონებრივი და წოდებრივი მდგომარეობისა, საცხოვრებელი ადგილისა.


Thursday, June 20, 2013

სასტუმრო "რედისონთან" საპროტესტო აქცია გაიმართა



დღეს, 20 ივნისს, 10 საათზე, “რადისონ ბლუ ივერიასთან” საპროტესტო აქცია გაიმართა. სწორედ ამ დროს სასტუმროში საქართველოს პარლამენტის ადამიანის უფლებათა დაცვისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის კომიტეტის მუშაობის 6 თვის ანგარიშის წარდგენა იწყებოდა. საპროტესტო აქციაც დასახელებული კომიტეტის თავმჯდომარის ეკა ბესელიას ბოლოდროინდელი საქმიანობის ერთგვარი „ცხელი“ და „ცოცხალი“ გამოხმაურება იყო, რადგან დასახელებულ პრობლემასთან დაკავშირებით, ადამიანები დღემდე მხოლოდ სოციალური ქსელებითა და ინტერნეტით აქტივობაში იყვნენ ჩაბმულნი.

შეგახსენებთ, ეკა ბესელიამ ეჭვი შეიტანა იმ პეტიციის ნამდვილობაში, რომლითაც საზოგადოებამ საქართველოს უმაღლეს საკანონმდებლო ორგანოს 17 მაისის მოვლენების გამოძიება მოსთხოვა.აქციის მონაწილეებმა პროტესტი გამოხატეს კომიტეტის მიერ 17 მაისთან დაკავშირებული დასკვნის პროექტის მიმართ, ასევე, აღშფოთება გამოთქვეს ბესელიას მიერ ათასობით ხელმოწერის უდიერი უგულებელყოფის გამო.

“აქცია იმართება იმის გამო, რომ ეკა ბესელია და მისი კომიტეტის წევრები შეკრებილნი არიან, რათა 6 თვის მუშაობის ანგარიში წარმოადგინონ. ჩვენ გვინდა, რომ ეკა ბესელია გამოვიდეს გარეთ და ნახოს ის ადამიანები, რომლებმაც პარლამენტისთვის გაგზავნილ პეტიციას ნამდვილად მოაწერეს ხელი.ვაპროტესტებთ 17 მაისის მოვლენებზე კომიტეტის დასკვნის სამარცხვინო პროექტს, რომელიც წინასწარ გავრცელდა.

იქ ერთმნიშვნელოვნად არ არის დაგმობილი 17 მაისის ძალადობა, ერთმნიშვნელოვნად არ არის ნათქვამი, რომ შეკრების უფლება არის ადამიანის უზენაესი უფლება. იქ წერია, რომ თუკი არღვევ მორალს, შესაძლებელია შეკრების შეზღუდვა. რომელი მორალის შეზღუდვაზეა საუბარი, ჩვენთვის გაუგებარია. ეკა ბესელიამ გადაწყვიტა, ითანამშრომლოს რელიგიურ ექსტრემისტებთან და დააბალანსოს დასკვნა. რელიგიურ ექსტრემიზმთან და ადამიანის უფლებებს შორის ბალანსის დაცვა არის შეუძლებელი”,– განაცხადა საპროტესტო აქციის ერთ–ერთმა მონაწილემ, მედიაექსპერტმა ნინო დანელიამ.

აქციის მონაწილეებთან ადამიანის უფლებათა დაცვის კომიტეტის თავმჯდომარის მოადგილე გედევან ფოფხაძე მივიდა და შეხვედრა შესთავაზა, რომელიც სავარაუდოდ ხვალ, იუსტიციის სახლში გაიმართება. მისივე თქმით, ადამიანებს, რომლებიც 17 მაისის მოვლენებზე კომიტეტის დასკვნის პროექტს აპროტესტებენ, საშუალება ექნებათ, თავიანთი პოზიცია ადრესატამდე სრულად მიიტანონ. „მათ ასევე შეუძლიათ, 17 მაისის მოვლენებთან დაკავშირებით ჩვენს მიერ მომზადებული პროექტის შესახებ გამოხატონ თავისი აზრი და შენიშვნები. მინდა შეგახსენოთ, რომ ეს არის ჯერ კიდევ პროექტი და არც დამტკიცებული ვარიანტია“, – განაცხადა გედევან ფოფხაძემ.

შეგახსენებთ, გედეონ ფოფხაძის მიერ დაანონსებული შეხვედრა პარლამენტის ადამიანის უფლებათა დაცვისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის კომიტეტის მხრიდან პეტიციის ხელმომწერებთან დიალოგის სურვილის პირველი გაჟღერებაა.

ძალიან საინტერესოა მოჰყვება თუ არა ხვალინდელ შეხვედრას ადამიანის უფლებათა კომიტეტის თავმჯდომარესთან რაიმე პოზიტიური გადაწყვეტილება,თუ ეს შეხვედრაც აღმოჩნდება მხოლოდ შეხვედრისათვის.ასევე ძალიან საინტერესოა ადამიანის უფლებათა და სამოქალაქო ინტეგრაციის კომიტეტის საბოლოო დასკვნის სახე როგორი იქნება.იქნება თუ არა ის კანონის უზენასობით ნაკარნახევი,თუ როგორც რამდენიმე დღის წინ განაცხადა ბესელიამ:"ეს დასკვნა არ გასცდება პატრიარქის მოსაზრებებს" ?!






Tuesday, June 18, 2013

თურქული ბარიკადები



ათათურქის რეფორმები

მუსლიმანურ სამყაროში თურქეთი ყველაზე განვითარებული და ცივილური ქვეყანაა.თურქეთი საერთაშორისო ასპარეზზე საკმაოდ ანგარიშგასაწევ ძალად ჩამოყალიბდა.


ყველაფერი კი მეოცე საუკუნის დასაწყისში მუსტაფა ქემალ ათათურქმა (ყველა თურქის მამამ) დაიწყო.მან გადაარჩინა პირველ მსოფლიო ომში დამარცხებული ქვეყანა დაშლას და მისი უმნიშვნელოვანესი რეფორმების დამსახურებაა თანამედროვე თურქეთის არსებობა.

მეოცე საუკუნის დასაწყისში ოსმალეთის ძლევამოსილი იმპერია თითქმის დაშლილი იყო,პოზიციებს ნაბიჯ-ნაბიჯ თმობდა.ქვეყნის ეკონომიკა კვლავ ფეოდალურ პრინციპზე იყო აგებული.განვითარების მხრივ,თურქეთი ევროპაში ბოლო ადგილს იკავებდა.15 მილიონიანი ქვეყნის წარმოებაში სულ რაღაც 50 000 მდე ადამიანი იყო დასაქმებული.ეკონომიკა ძალიან სუსტი იყო,არმიის შეიარარება კი საკმაოდ მოძველებული და მის მოდერნიზაცა ვერ ხერხდებოდა.

1908 წელს ორგანიზაცია "ახალგაზრდა თურქებმა" ამბოხი მოაწყვეს.სულთანს მეჯლისი აღადგენინეს,რომლის მეშვეობითაც დაიწყეს ქვეყნის მართვა.1909 წელს სულთანის მომხრე შეიარაღებულმა ძალებმა სცადეს ძალაუფლების დაბრუნება,მაგრამ ამაოდ,მეჯლისმა სულთანი გადააყენა და ახალ მონარქად მეჰმედ V დაამტკიცეს,რომელიც მათი სურვილების გამტარებლად იქცა."ახლგაზრდა თურქებმა" გადაუხვიეს რეფორმატორობის გზიდან და თავად გახდნენ დიქტატორები,თურქეთს ფაქტობრივად სულლთნის სიძე ენვერ-ფაშა მართავდა.


ათათურქისთვის ეს კატეგორიულად მიუღებელი შეიქმნა და მან დატოვა "ახალგაზრდა თურქების" რიგები და ენვერ ფაშას ღიად დაუპირისპირდა.1914  წელს სტამბოლი პირველ მსოფლიო ომში იქნა ჩათრეული,ათათურქი კი ფრონტის წინა ხაზზე იბრძოდა.თურქეთი ამ დროს გერმანიის მხარეს იბრძოდა,რომელმაც სასტიკი მარცხი განიცადა ანტანტის ქვეყნებთან და უპირობო კაპიტულაცია გამოაცხადა. თურქეთმაც 1918 წლის 30 ოქტომბერს ანტანტის მხარესთან  დადებული მუდროსის საზავო ხელშეკრულებით (რომელიც იყო უპირობო კაპიტულაცია) ბოლო მოეღო ოსმალეის იმპერიას.თურქეთმა დაკარგა იმპერიის 66 პროცენტი,მისი ყოფილი კოლონიები ანტანტის გამარჯვებულმა ქვეყნებმა გადაინაწილეს.თურქეთი დაშლის პირას იყო,მას იტალიამ,საფრანგეთმა,საბერძნეთმა და სომხეთმა ერთდროულად სხვადასხვა  მხრიდან შეუტიეს.

1920 წელს ათათურქის ინიციატივით თურქეთში ახალი მეჯლისი მოიწვიეს,მის თავმჯდომარედ კი მუსტაფა აირჩიეს.ქვეყნის ახალ მთავრობას მსოფლიოს არცერთი ქვეყანა არ აღიარებდა.ახალი მტავრობის მიზანი იყო თურქეტის ოკუიპანტებისგან განტავისუფლება.სამწლიანი განმათავისუფლებელი ომის შედეგან 1923 წელს ათათურქმა შეძლო თურქეთი გაეთავისუფლენბინდა ოკუპანტებისგან და  1923 წლის 24 ივლისს შვეიცარიის ქალაქ ლოზანაში ხელი მოეწერა სამშვიდობო ხელშეკრულებას,რომლის ძალითაც თურქეთის საბოლოო საზღვრები დადგინდა.

29 ოქტომბერს ქვეყანა რესპოუბლიკად გამოცხადდა,მის დედაქალაქად ანკარა,ხოლო ათათურქი ქვეყნის პირველი პრეზიდენტი გახდა.სულთანი საზღვარგარეთ გაიქცა.მუსტაფამ ქვეყანაში რეფორმების გატარება დაიწყო.1924 წლის 3 მარტს თურქეთის ანსაბლეამ(პარლამენტი)ქვეყანაში შარიათის კანონების აღსრულება აკრძალა და ამავე დროს ისლამის პოლიტიკური კუთხით გამოყენებაც აიკრძალა.1926 წლის სამოქალაქო კოდექსის ამოქმედებით მკაცრად გაიყო საერო და სასულიერო  სფერო.ისლამს ჩამოერთვა განათლების სფეროში ყველა პრივილეგია.მუსლიმებს მხოლოდ სასულიერო დაწეესებულებები დარჩათ.ყურანი არაბულიდან თურქულ ენაზე ითარგმნა და ამიერიდან ყველა მეჩეთი ვალდებული იყო  ლოცვა თურქულად აღევლინა.

მან დედაქალაქი სტამბოლიდან ანკარაში გადაიტანა.აიკრძალა პოლიგამია.ქალს მიენიჭა განქორწინების და ხმის მიცემის უფლება,ასევე აიკრძალა ჩადრის ტარება.არაბული ანბანი ლათინურით შეიცვალა.1935 წელს თურქეთში გვარები შემოიღეს.

თურქეთის ასამბლეამ მუსტაფა ქემალის გვარად ათათურქი (თურქთა მამა) დაადგინა.ის ჭეშმარიტად თურქთა მამ იყო,მან ქვეყანა იხსნა დაშლისგან,შეინარჩუნა დამოუკიდებლობა,დაამარცხა უწიგნურობა,გაატარა უმნიშვნელოვანესი რეფორმები,ბოლო მოუღო რელიგიის სიბნელეს,ააღორძინა ქვეყნის ეკონომიკა.მან ჩამოაყალიბა თურქი ერი,რომელიც ადრე არ არსებობდა.ის 1938 წლის 10 ნოემბერს დილის 9 საათზე გარდაიცვალა,მან თურქეთი აქცია თანამედროვე სახელმწიფოდ და საფუძვლები ჩაუყარა მის შემდგომ ცივილირ განვითარებას.

ერდოღანის მიზნები

თურქეთის პრემიერ -მინსიტრის რეჯეფ ტაიფ ერდოღანის ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ (2003 წწ) მან და მისმა "სამართლიანობის და განვითარების პარტიამ" ნეოოსმანიზმის განხორციელება დაიწო და ამ გზაზე  მის მთავარ ბარიერს,თურქეთის არმიას შეუტია და მსი განეიტრალება დაიწო,რადგან თურქეთის არმია არის,უფრო სწორად აქამდე იყო მთავარი გარანტორი თურქეთის სეკულარული სახელმწიფოს არსებობის ("ქემალიზმის"ერთგულების).თურქეთის არმიის სარდლობამ 1960 წლიდან მოყოლებული 4 სამხედრო გადატრიალება მოაწყო და ხელისუფლებიდან განდევნა ანტიქემალისტური ძალები,რომელიბც ქვეყნის დესაკულარიზაციას ცდილობდნენ.

ერდოღანმა მისი ბოლოდროინდელი რეფორმებით სვლა დაიწყო ქვეყნის ისლამიზაციისკენ,მან და მსიმა პარტიამ ქალის უფლებების შეზღუდვა დაიწყეს,აქტიური ისლამური პროპაგანდის გამოყენებასთან ერთად ქვეყნის მთელს ტერიტორიაზე შენდება უამრავი მეჩეთი.ქვეყნის საგარეო კურსი გახდა ნეოოსმანური და ოფიციალური თურქეთი დაუფარავად ამბობს,რომ სურვილი აქვს თავის გავლენის სფეროში მოაქციოს ყოფილი კოლონიები.

ამ მიმართულებით სვლა არის პირდაპირ წინააღმდეგობა ათათურქის მიერ არჩეული გზიას,რომელმაც თურქეთი სეკულარუ სახელმწიფოდ აქცია.ამ ტენდენციებით შეშფოთებული თურქეთის არმიის გენშტაბი გამოვიდა განცხადებით,რომ არ დაუშვებს ქვეყნის ისლამიზაციას და გავრცელდა ხმები,რომ ისინი ამზადებენ სახელმწიფო გადატრიალებას და ერდოღანის დამხობას,მაგრამ პრემიერმა ყველას დაასწრო და ხელისუფლების დამხობის მომზადებისთვის 250-ზე მეტი მაღალი რანგის სამხედრო პირი იქნა დაკავებული,გამოძიება ჯერ არ დასრულებულა.

ერდოღანი არმიასთან გამკლავების პარალელურად ცდილობს თურქეთის საზოგადოების ყველა სფეროზე დააწესოს აკრძალვა.ზევით მოყვანილ აკრძალვებთან ერთად,მან აკრძალა ღამით ალკოჰოლური სასმელების გაყიდვა და კლუბებში მისი გამოყენება.ამ და სხვა უამრავა აკრძალვას თურქულ საზოგადოებაში და უპირველესად მის ახალგაზრდობაში(რომელთა საკმაოდ დიდ ნაწილს ბოლო 20 წლის განმავლობაში განათლება ევრიოპაში აქვს მიღებული)მოჰყვა დიდი უკმაყოფილება და თურქულ საზოგადოებაში ერდოღანის მიმართ დაგროვილი პროტესტი,2013 წლის მაისის ბოლოს სტამბოლში ტაქსიმის მოედანთან მდებარე სკვერის ტერიტორიაზე სავაჭრო ცენტრის მშენებლობის გაუქმების მოთხოვნით დაიწყო და მალევე ანტისამთავრობო,ერდოღანის გადადგომის საწინაღმდეგო დემონსტრაციებში გადაიზარდა.

ამბოხი დესეკულარიზაციის წინააღმდეგ

თურქები თავდაპირველად სტამბულის გეზის პარკის დამცველთა სოლიდარობის მიზნით შეიკრიბნენ, თუმცა პოლიციის მიერ ცრემლსადენი გაზის გამოყენებამ აქცენტები შეცვალა. ეკოლოგიის დასაცავად გამოსული პროტესტანტების მიერ ეკოლოგიის დაცვის ლოზუნგების ნაცვლად,ახლა სულ უფრო ხმამაღლა ისმის ერდოღანის მთავრობის გადადგომის მოთხოვნები.საპროტესტო აქციები ფართოვდება.თურქეთის სხვადასხვა ქალაქში 90 დემონსტრაცია გაიმართა. ქვეყნის შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, დაკავებულია აქციის 1000-მდე მონაწილე.


სტამბულში, ტაქსიმის მოედანი ხელისუფლებასთან დაპირისპირების ეპიცენტრად რჩება. სწორედ ამ რაონის რეკონსტრუქციას გეგმავდა მთავრობა, როდესაც პარკში ხეების მოჭრა დაიწყო. ამ ქმედებებმა კი ქუჩაში ათასობით დემონსტრანტი გამოიყვანა. თავიდან პოლიციამ უკან დაიხია, აქციის მონაწეილეებმა მოედნის პერიმეტრზე ბარიკადების მშენებლობა და ნაგვის დაწვა დაიწყეს. მრავალრიცხოვანმა დემონსტრანტებმა სტამბულის ერთ-ერთი ძირითადი სატრანსპორტო მაგისტრალი გადაკეტეს.თურქეთის დედაქალაქ ანკარაში კი დემონსტრანტები ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის, რეჯეფ ტაიპ ერდოღანის გადადგომას ითხოვენ.

პრემიერ-მინისტრმა ერდოღანმა მასობრივი გამოსვლების მონაწილეებს აქციების შეწყვეტისკენ მოუწოდა. მან პირობა დადო, რომ შეისწავლის პოლიციის მიერ მანიფესტანტების წინააღმდეგ ძალის გამოყენების თითოეულ შემთხვევას. თუმცა ამავე დროს განაცხადა, რომ მთავრობა უარს არ იტყვის მოედნის რეორგანიზაციაზე.

მოწოდებები ქუჩაში გამოსვლისკენ სოციალურ ქსელებში ვრცელდება. იზმირში ათასობით მანიფესტანტი უკვე სამი დღეა არ იშლება.ბოლო მონაცემებით, ბევრი ცნობილი ფირმის წარმომადგენლებმა უარი თქვეს საკუთარი პავილიონების გახსნაზე იმ სავაჭრო ცენტში, რომელიც გეზის პარკში უნდა აშენდეს, თუკი ამის გამო ხეები იჭრება და ადამიანები ზარალდებიან.

ერდოღანი დემონსტრანტებს შეხვდა.შეხვედრამ თითქოს კონსტრუქციულ გარემოში ჩაიარა,მაგრამ შეთანხმება ვერ შედგა.პრემიერი ჯიუტად იმეორებს,რომ პარკის რეკონსტრუქცია მაინც მოხდება,ხოლო დემონსტრანტები  თავის მოთხოვნებზე უარის თქმას არ აპირებენ.ვითარება არც ისე მარტივია,როგორც ერთი შეხედვით ჩანს. საპროტესტო მოძრაობაში წინა ფლანგზე სტუდენტები და აკადემიური წრეების წარმომადგენლები არიან.ეს არცერთი მხარისთვის არ არის ბრძოლა ტაქსიმის მოედანთან არსებული პარკის რეკონსტრუქციის დაშვება არ დაშვებაზე,ეს არის ბრძოლა თურქეთის მომავლითვის,უპირველესად იმისთვის-გახდის თუ არა თურქეთს ნეოოსმანურ იმპერიად ერდოღანი,რომელმაც ამ გზაზე თითქმის ჩამოიცილა მისი უძლიერესი მეტოქე,თურქული არმია,თუ თურქული საზოგადოება შეძლებს დაიცვას ათათურქის იდეები და არ მისცეს პრემიერს ქვეყნის დესეკულარიზაციის უფლება.

P.S.
მე მჯერა,რომ ვერავინ და ვერაფერი ვერ დაძლევს,ვერცერთი საზოგადოების წინააღმდეგობასა და ლტოლვას,მითუფრო მაშინ,როდესაც საზოგადოება იბრძვის თავისუფლებისა და დემოკრატიისათვის.